LWKZ.110.17.2020
ZARZĄDZENIE NR 17 /2020
LUBUSKIEGO WOJEWÓDZKIEGO KONSERWATORA ZABYTKÓW
z dnia 1 czerwca 2020 r.
w sprawie włączenia do wojewódzkiej ewidencji zabytków karty ewidencyjnej zabytku nieruchomego – parku przy willi w Łochowicach
Na podstawie art. 22 ust. 2 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 roku (Dz. U. z 2020 r., poz. 282 t. j.) oraz §14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. (Dz. U. z 2011 r., nr 113, poz. 661 ze zm.) w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych
za granicę niezgodnie z prawem oraz § 9 pkt. 3 Regulaminu Organizacyjnego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Zielonej Górze, stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 26/09 Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 26 października 2009 r. w sprawie ustalenia Regulaminu Organizacyjnego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Zielonej Górze zarządza się, co następuje:
§ 1
Włącza się do wojewódzkiej ewidencji zabytków kartę ewidencyjną zabytku nieruchomego: parku przy willi w miejscowości Łochowice, gm. Krosno Odrzańskie, pow. krośnieński, zlokalizowanego na południowym brzegu jez. Gibiel, na dz. nr ewid. 403/1, 403/3, 403/4, 253/3, 253/5.
§ 2
§ 2. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.
u z a s a d n i e n i e
Zgodnie z zasadami określonymi w §14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Kultury
i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. (Dz. U. z 2011 r., nr 113, poz. 661 ze zm.) w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem wojewódzki konserwator zabytków włącza kartę ewidencyjną zabytku do wojewódzkiej ewidencji zabytków po sprawdzeniu, czy dane zawarte w karcie ewidencyjnej zabytku są wyczerpujące i zgodne ze stanem faktycznym, a także czy dokumentacja fotograficzna zabytku umożliwia jego identyfikację.
Karta ewidencyjna będąca przedmiotem niniejszego zarządzenia zawiera wyczerpujące i zgodne ze stanem faktycznym dane, a załączona dokumentacja fotograficzna umożliwia identyfikację zabytku.
Przed włączeniem karty do wojewódzkiej ewidencji zabytków poinformowano o zamiarze jej włączenia do tej ewidencji w trybie i na zasadach określonych w § 15 ww. rozporządzenia.
Park przy willi w m. Łochowice położony jest na terenie po południowej stronie jeziora Gibiel (niem. Tiefensee), który na początku XX w. należał do Wilhelma von Löwenstein i to on najprawdopodobniej tuż po I wojnie światowej zbudował tam willę otoczoną ogrodem. Ok. 1920 r. majątek kupił dr Johannes von Belichröder z Berlina i niemal natychmiast zlecił przebudowę ogrodu. Wykonanie projektu i jego realizację powierzył najstarszej i największej berlińskiej firmie ogrodniczej – Baumschule L. Späth, która w 1920 r. świętowała jubileusz 200-lecia. W katalogu wydanym z tej okazji, w rozdziale poświęconym projektowaniu, oprócz kilku innych, umieszczono również projekt ogrodu nad jeziorem Gibiel. Teren należący do Bleichrödera, oddzielony od jeziora tylko drogą, został w nim podzielony na kilka odrębnych wnętrz, wpasowanych w urozmaicony teren. Charakterystyczne było przeznaczenie znacznej powierzchni na uprawę warzyw i owoców. Bezpośrednio przy fasadzie budynku znajdował się podjazd założony na rzucie koła, otoczony trawnikiem i szpalerami drzew. Dalej na zachód, po obu stronach alei wjazdowej, ciągnęły się kwatery warzywno-owocowe. Za willą został zaprojektowany ogród różany, obok ogród kwaterowy otoczony pergolą i teren gospodarczy. W południowej części posiadłości znajdował się staw z wyspą, a przy nim kort tenisowy i labirynt, założone na tarasie opartym na kamiennym murze oporowym. Z całą pewnością ogród został zrealizowany niemal w całości zgodnie z projektem. W 1927 lub 1928 r. nieruchomość kupił berliński związek piłkarski Verband Brandenburgischer Ballspielvereine. W maju 1928 r. zainaugurowano działalność ośrodka sportowego dla młodzieży, nazwanego od nazwiska zmarłego działacza związku – Fritz Boxhammer House. W budynku i otoczeniu dokonano kilku koniecznych zmian, m. in. powiększono ilość miejsc noclegowych i zbudowano boisko do piłki nożnej. W części gospodarczej znajdowały się m.in. garaż, pralnia, szklarnia i zagroda dla małych zwierząt gospodarskich. Nadal uprawiano warzywa i owoce. W lesie sosnowym na obrzeżach ciągnęły się ścieżki spacerowe, a na najwyższym wzniesieniu stała altana. Po II Wojnie Światowej teren spełniał funkcje rekreacyjne, do dziś działa tam kąpielisko i ośrodek wypoczynkowy. Budynek główny wyburzono. Zachował się jeden z budynków gospodarczych, staw i elementy małej architektury, w tym mury oporowe i schody. Obrzeże parku porasta las sosnowy z domieszką brzozy brodawkowatej. Zachowały się szpalery z lip drobnolistnych, kilka dębów szypułkowych, klonów jaworów, jałowców i świerk. Wszystkie drzewa są w wieku ok. 100 lat. Powierzchnia parku obejmuje ok. 3,4 ha.
Zgodnie z art. 3 pkt. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. (t. j. Dz. U z 2020 r., poz. 282 ze zm.) zabytek stanowi nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową.
Przepis art. 6 ust. 1 p. 1 lit. g wyżej cytowanej ustawy stanowi, że zabytki nieruchome, w tym parki, ogrody i inne formy zaprojektowanej zieleni, podlegają ochronie i opiece bez względu na stan zachowania.